Określenie proteiny w języku angielskim oznacza po prostu białka. Nazwę proteiny stosowało się jednak też kiedyś dla określenia białek prostych, czyli składających się wyłącznie z aminokwasów, które tworzą konstrukcje atomów tlenu, węgla, wodoru, azotu oraz siarki. Dla odmiany, proteidy służyły wówczas za oznaczenie białek złożonych.

Białka są podstawą biologicznego życia i są powszechne wśród roślin i zwierząt. Są najważniejszym składnikiem skóry, mięśni, wewnętrznych narządów oraz gruczołów. Nasze ciało prawie w 15% jest zbudowane z protein, które bezustannie się zużywają, wymuszając kolejne, stałe dostawy tego drogocennego składnika do organizmu jako budulca. Dlatego białka - obok węglowodanów i tłuszczy - są istotnym makroskładnikiem w naszym codziennym pożywieniu. Ich niedobór prowadzi do wystąpienia anemii i innych schorzeń.

Jest jednak nie tylko niezbędne w procesie właściwej regeneracji tych już istniejących i w tworzeniu nowych, kolejnych tkanek, ale też dostarcza nam mnóstwo energii, wspiera działanie systemu immunologicznego w zwalczaniu groźnych dla zdrowia drobnoustrojów oraz bierze udział w procesie transportu różnych substancji wewnątrz organizmu.

Na szczęście, białko znajdziemy zarówno w produktach spożywczych pochodzenia zwierzęcego, jak i roślinnego. Najwięcej znajduje się go w jajkach, orzechach, zbożach, produktach mięsnych, rybach, roślinach strączkowych i w nabiale. Co ciekawe, ze znanych ludzkości składników spożywanego na co dzień pokarmu to właśnie proteiny najszybciej po zjedzeniu powstrzymują w nas narastanie uczucia głodu, a w ten sposób nie dopuszczają do przejadania się. Jest to ważne, bo ich nadmiar może być też niebezpieczny dla zdrowia! Nadmiar protein pochodzenia zwierzęcego wywołuje zmiany metaboliczne, bezsenność, nerwowe i agresywne zachowania, wzrost ciśnienia tętniczego krwi i inne zmiany w układzie krążenia.

Białka proste tworzą następujące grupy:

Silnie zasadowe protaminy, które wyróżnia od innych białek brak zawierających siarkę aminokwasów w składzie, przy jednoczesnej sporej zawartości argininy. Najpopularniejsze protaminy, to klupeina, salmina, cyprynina, gallina oraz ezocyna.

Również zasadowe histony, w których składzie znajdziemy przede wszystkim lizynę i argininę. Histony i protaminy łatwo rozpuszczają się w wodzie.

Obojętne biała, czyli albuminy występują jako enzymy, hormony i inne ważne, biologicznie czynne związki. Można je znaleźć w mięśniach, mleku oraz osoczu krwi.

Aminokwasy białkowe wchodzą w skład chemiczny globulin.  Łatwo można je rozpuścić w roztworze soli, za to słabo rozpuszczają się w wodzie. Znajdują się w płynach ustrojowych i w mięśniach.

Białka roślinne, które znajdziemy w nasionach to prolaminy oraz gluteliny. Łatwo rozpuszczają się w rozcieńczonych kwasach oraz w rozcieńczonych zasadach.

Kolejne białka to skleroproteiny, czyli białka włókniste do których należą keratyny, elastyny oraz kalogeny. Mają one w swoim składzie sporą zawartość cysteiny, aminokwasów zasadowych, kolagenu i elastyny. Należą do podgrupy typowych protein posiadających włóknistą strukturę, dzięki której mogą pełnić w organizmie funkcje podporowe.

2018-11-01