Najwcześniej spotykano się z nim w Europie Zachodniej oraz w Azji. Musiało być to dawno, skoro popularność szczawiu jako jadalnego warzywa liczy sobie już tysiące lat w ludzkiej kulturze. Od wielu wieków doceniane są również jego niewątpliwe terapeutyczne właściwości. Już starożytni Egipcjanie radzili sobie z problemem niestrawności właśnie przy użyciu szczawiu.

Jadalne gatunki stanowią szczaw zwyczajny, szczaw tarczolistny oraz szczaw ogrodowy. Roślina w Polsce jest bardzo pospolita, często spotykana. Na naszych łąkach znajdziemy przedstawicieli kilkudziesięciu gatunków szczawiu – a na całym świecie występuje ponad dwieście gatunków. Charakteryzują je przede wszystkim podłużne liście oraz małe kwiatki o delikatnym, czerwonawym zabarwieniu. Jadalne są jednak tylko liście tego warzywa. Bardzo łatwo rozpoznać ich kwaśny smak. Dzika roślina jest przy tym znacznie bardziej kwaśna od szczawiu uprawnego o nieco delikatniejszym smaku.

Chociaż najbardziej charakterystyczny wydaje się kwaśny smak tej rośliny, to jednak warto pamiętać o jej walorach zdrowotnych. Pisał o nich już Hipokrates. Nic dziwnego, jeśli przyjrzymy się dokładnie, z czego składa się szczaw. Obok tłuszczów, białka, błonnik i węglowodanów, znajdziemy w nim bogactwo witamin. Jest w nim witamina A, witaminy grupy B, witamina C, kwas foliowy oraz witamina E. Ponadto cynk, fosfor, magnez, potas, krzem, żelazo oraz wapń.

Zawarty w szczawiu błonnik pobudza trawienie, ale też wspiera pracę układu krążenia i wątroby. Dzięki garbnikom zmniejsza biegunkę, a nawet potrafi ją zatrzymać, reagując na błonę śluzową jelita grubego. Podobno napar z liści szczawiu jest pomocny przy osłabionej wątrobie lub nerkach. Szczaw jest też wsparciem przy nieprzyjemnych stłuczeniach i obrzękach ciała.

Witamina C i znajdujący się w zielu beta-karoten to przeciwutleniacze, które chronią odporność organizmu, redukują proces starzenia się skóry, a nawet przeciwdziałają rozwojowi niektórych schorzeń. Na dodatek, szczaw jest – oczywiście - rośliną niskokaloryczną, bo w 100 gram jego liści znajdziemy tylko 21 kcal.

Poszczególne gatunki tej rośliny charakteryzują też różne właściwości terapeutyczne. Szczaw kędzierzawy stosowany jest do leczenia kaszlu związanego z infekcjami górnych dróg oddechowych. Z kolei okłady ze szczawiu lancetowatego od wieków skutecznie radzą sobie z owrzodzeniami, słabo gojącymi się ranami oraz oparzeniami I i II stopnia.

Ze szczawiem nie należy jednak przesadzać w diecie ze względu na znajdujący się w nim niezbyt bezpieczny dla nas kwas szczawiowy. Przede wszystkim, jest on odpowiedzialny za to, że przetwarza wapń na substancję kompletnie nieprzyswajalną dla człowieka. Tak powstający szczawian wapnia - jeśli będzie występował w dużej ilości – to w końcu zbierze się w naszych nerkach pod postacią kamieni nerkowych. Dlatego, mimo prozdrowotnych właściwości liści szczawiu, spożywajmy je z umiarem pamiętając, że towarzyszyć szczawiowi powinny w naszej diecie produkty bogate w wapń.
 

2019-07-28