Trotula de Ruggiero miała żyć i kształcić w księstwie Salerno na terenie obecnych Włoch, gdzie w średniowieczu powstała pierwsza wyższa szkoła medyczna obecnej cywilizacji europejskiej. Była to Schola Medica Salernitana, gdzie zgromadzeni uczeni zgłębiający tajemnice zdrowia człowieka wymieniali się doświadczeniami i kształcili młode pokolenia.

Obraz Schola Medica Salernitana kłóci się ze stereotypową wizją średniowiecza, jako ciemnych wieków, regresu naukowego i kulturowego w Europie. W tej niezwykłej szkole tłumaczono i zgłębiano arabskie, fenickie oraz judaistyczne traktaty medyczne. Doskonale atmosferę szkoły opisuje pewna legenda, według której Grek o imieniu Pontus wypoczywał podczas podróży pod arkadami akweduktu w Salerno. W tym samym czasie przybył tam ranny Salernus, uczony mówiący po łacinie. Salernus opatrywał swoją ranę, a Pontus mu towarzyszył. W trakcie zabiegu przybył tam Żyd o imieniu Helinus i Arab o imieniu Abdel. Czterej mędrcy specjalizowali się w sztuce lekarskiej i dziwnym zrządzeniem losu szukali noclegu w tym samym miejscu i tej samej nocy. Powołali więc do istnienia szkołę, która specjalizowała się w wiedzy medycznej i łączyła wiedzę wielu kultur.

Chociaż legenda jest mało prawdopodobna, to kobieta wykładająca na średniowiecznym uniwersytecie również nie wydaje się realna. Jeśli interesujesz się historią Europy, to zapewne wiesz, ze w średniowieczu patriarchat byłą bardzo dominującą i w zasadzie jedyną postawą ze względu na płeć, którą realizowano w praktyce i za przyzwoleniem władz świeckich i kościelnych. Można jednak uwierzyć w to, że postępowe środowisko mędrców wzbogaciło swoje szacowne grono postacią uczonej kobiety, jaką była Trotula de Ruggiero, którą w literaturze nazywano również Trottula, Trotta, Trocta lub Troctula.

Schola Medica Salernitana nie była już typową, otwartą szkołą grecką znaną jeszcze kilka wieków wcześniej. Przede wszystkim, była szkołą katolicką. Powoli też kształtowały się, wypracowywały jej struktury, w których to Trotula de Ruggiero kierowała instytucją zbliżoną do obecnej katedry naukowej na uniwersytecie. Na jej wykłady uczęszczały głównie kobiety, żywo zainteresowane wiedzą o położnictwie i ginekologii, w których to naukach Trotula się specjalizowała.

Podstawowym przedmiotem jej badań było zdrowie i funkcjonowanie kobiecych sfer intymnych. Dosłownie więc poświęciła swoją pracę kobiecemu kroczu. Opracowała słynny w średniowiecznych kręgach medycznych traktat, zatytułowany De passionibus mulierum ante in et post partum (O cierpieniu kobiety przed, w trakcie i po porodzie). Historycy wskazują go jako dzieło rozpoczynające obecnie znaną nam naukę o ginekologii i położnictwie. Opisane w niej zostały liczne – w średniowieczu też znacznie częściej się pojawiające niż obecnie - ciążowe i porodowe problemy, schorzenia, uszkodzenia i metody ich terapii. Co ciekawe, Trotula w swoim traktacie akcentowała znaczenie higieny, trybu życia, aktywności fizycznej i prawidłowej diety dla zachowania odpowiedniego stanu zdrowia miejsc intymnych.

Chociaż zachowała się znaczna liczba średniowiecznych almanachów przywołujących postać Trotuli de Ruggiero - często akcentujących jej rolę w kształtowaniu się współczesnej medycyny – to wielu historyków wątpiło i wątpi w jej istnienie. Rzeczywiście, czasy nie sprzyjały kobietom-uczonym. Bardzo szybko dopiero co rozwijające się w średniowiecznej Europie nauki medyczne zarezerwowane zostały tylko dla mężczyzn.

Istnieją też różne innowacyjne teorie dotyczące postaci niezwykłej kobiety. Pina Boggi Cavallo, włoski psychoanalityk w postaci Trotuli de Ruggiero widzi nie realistyczną, a symboliczną, wypełniającą pustkę postać, łączącą świat europejskiej kultury i podświadomości, silnie związanej z tożsamością płciową. Trotula de Ruggiero może być więc prawdziwą postacią, ale może być też tylko mitem, będącym sprzeciwem kobiecości wobec zagarnięcia przez mężczyzn sztuki medycznej.

Artykuł źródłowy: Trotula de Ruggiero ze Schola Medica Salernitanana opublikowany na portalu Znana Położna.

2019-04-27