Wolnomularstwo niemieckie już w pierwszej połowie XVIII wieku rozwijało się za sprawą protekcji Fryderyka II, wolnomularza, a przez pewien czas również oddanego przyjaciela Woltera. Nic więc dziwnego, ze liczni arystokraci pragnący znaleźć w oczach władcy uznanie chętnie garnęli się do najróżniejszych stowarzyszeń.

W połowie XVIII wieku niedoszli alchemicy i różokrzyżowcy w południowych Niemczech oraz w Austrii pod przewodnictwem niemieckiego barona i obieżyświata o nazwisku Karl Gottlieb von Hund, stworzyli dość liczne stowarzyszenie wolnomularskie, które przeszło do historii pod nazwą Stricta Observantia (Ścisła Obserwa).

Ścisła Obserwa występowała jako rzekoma kontynuacja Zakonu Templariuszy. Traktowała siebie jako zakon rycerski i dlatego w miejsce stosowanej w innych lożach masońskich dobrowolnej dyscypliny, Ścisła Obserwa wymagała od członków ślubu bezwzględnego i ślepego posłuszeństwa zakonnym zwierzchnikom.

Celem stowarzyszenia było przywrócenie dawnego blasku Zakonowi Templariuszy i odzyskanie jego rozległych majątków ziemskich. W dalekiej przyszłości Ścisła Obserwa zamierzała zlikwidować istniejące kościoły i państwa, a na ich miejsce wprowadzić powszechną dyktaturę teokratyczną bądź też zjednoczenie wyznań i narodów chrześcijańskich.

Jak opisuje Ścisłą Obserwę Ludwik Hass: Struktura organizacyjna Ścisłej Obserwy była silnie zhierarchizowana. Cała Europa była tu - niezależnie od faktycznego zasięgu organizacji - podzielona na wzorowane na templariuszowskich prowincje, te z kolei na diecezje lub subprioraty (podprzeorstwa) złożone z prefektur. Im zaś, będącym odpowiednikami lóż wyższych stopni (czyli lóż kapitularnych), podlegały komendy, czyli loże trzech pierwszych stopni, oraz loże szkockie, obejmujące wtajemniczonych w stopień czwarty, mistrza szkockiego. za: Ludwik Hass: Wolnomularstwo w Europie Środkowo-Wschodniej w XVIII i XIX wieku. Wydawnictwo Ossolineum 1982.

Stricta Observantia po kilku latach istnienia utworzyła swoje placówki w całej Europie. Ze Ścisłą Obserwą związana była Wielka Loża Trzech Globów, instancja kierownicza większości ówczesnych europejskich różokrzyżowców.

Zwierzchnicy Ścisłej Obserwy mieli bez wątpienia szerokie pretensje międzynarodowe i chęć opanowania nie tylko całego wolnomularstwa, ale świeckich i kościelnych rządów. Przez chwilę Ścisła Obserwa nawet konkurowała z Wielką Loża Anglii o prymat w całym wolnomularstwie. 

Chore i zaskakujące aspiracje do władzy nad całym światem wraz z idącym za tym brakiem jakiejkolwiek skuteczności działań Karla Gottlieba von Hunda zniechęciły bardzo szybko do udziału w stowarzyszeniu wiele wpływowych osób. Ostatecznie Ścisłą Obserwę rozwiązano w 1782.

2015-10-18