Paranoja jest w medycynie określona jako przewlekła psychoza. W obecnej klasyfikacji ICD-10 są to uporczywe zaburzenia urojeniowe. Charakteryzują paranoję stopniowo pojawiające się i rozwijające, usystematyzowane urojenia, czyli zaburzenia myślenia i postrzegania w postaci nieprawdziwych przekonań i zdarzeń.

Uporczywe zaburzenia urojeniowe są rozpoznawane w medycynie stosunkowo rzadko. Specjaliści zwracają jednak uwagę na to, że doznawane przez chorego urojenia są tak prawdopodobne, że najbliższe otoczenie uważa paranoika za oryginała, który ma ciekawe lub też śmieszne poglądy na różne kwestie.

Według psychopatologów ważne jest, że urojenia paranoiczne są osądami, które mogą mieć miejsce i naprawdę się wydarzyć. Przeciwieństwem do nich są absurdalne urojenia paranoidalnych.

Urojenia paranoiczne mają swój sens oraz spójność. Charakterystyczną cechą paranoi prawdziwej jest fakt, że urojenia paranoiczne, którym chory uległ dotyczą wyłącznie jednej tematyki. Chory może w sposób niesłychanie usystematyzowany i spójny przedstawiać swoje urojenia paranoiczne, że bliskie mu osoby są czasami gotowe uwierzyć w ich wiarygodność.

Zapewne więc, jest to stan patologiczny dotykający znacznie większej ilości społeczeństwa, niż zarejestrowane przypadki medyczne zdiagnozowanej paranoi.

Na ogół urojenia paranoiczne nie zakłócają społecznych ról chorej osoby. Jednak podporządkowanie stylu życia i zachowań do treści urojeń paranoicznych wywołuje poważne problemy w relacjach z innymi ludźmi. Według specjalistów psychiatrii, osobowość chorych z urojeniami paranoicznymi nie przejawia cech dezintegracji. Ich reakcje emocjonalne dostosowane są do treści urojeń.

Jak rozpoznać paranoika? Mają z tym kłopot najlepsi specjaliści psychiatrzy. Osobowość paranoiczna charakteryzuje się permanentną podejrzliwością. Paranoik bezwiednie zniekształca codzienne doświadczenia w koszmar utrudniający mu życie. Charakteryzuje się sztywnym poczuciem wyznawanych zasad oraz usystematyzowanymi, spiskowymi teoriami.

Paranoika bardzo łatwo zranić emocjonalnie. Uwypukla błahe uwagi, czy sugestie do rangi grożenia mu lub wyszydzania go. Długotrwale przeżywa zadane mu przykrości.

Na wystąpienie urojeń paranoicznych mają wpływ niektóre czynniki psychospołeczne. Często wymienia się jako odpowiedzialne za ten stan zaburzenia więzi rodzinnych, dojrzewanie w otoczeniu pełnym niepewności, podejrzliwości, braku zaufania i braku poczucia bezpieczeństwa. Ofiarami urojeń paranoicznych są też członkowie odizolowanych grup społecznych oraz mniejszościach, jeśli funkcjonują w atmosferze wykluczenia.

Forma leczenia osób z osobowością paranoiczną w dużej mierze uzależniona jest od rozwoju choroby. Skuteczna może okazać się indywidualna psychoterapia, lub leczenie farmakologiczne, a w niektórych przypadkach leczenie szpitalnym. Szpital może okazać się niezbędnym miejscem dla paranoika wykazującego zachowania agresywne i autoagresywne.
 

2015-12-25