Jakie są etapy leczenia ortodontycznego?

Niezależnie od tego, jaką metodę leczenia wybierzemy, składać się ono będzie z kilku etapów:

• szczegółowy plan leczenia,
• założenie wybranego aparatu,
• prostowanie zębów aparatem,
• wizyty kontrolne,
• usunięcie aparatu,
• utrwalenie osiągniętych rezultatów.

Szczegółowe opracowanie planu leczenia

By leczenie było skuteczne, bardzo ważne jest opracowanie jego planu. Wyłącznie dzięki temu osiągniemy oczekiwane rezultaty. Specjalista początkowo weryfikuje wszelkie przeciwwskazania. Przede wszystkim bada pozycje zębów oraz dobiera taki aparat ortodontyczny, który będzie najbardziej odpowiedni dla danego pacjenta.

By móc założyć aparat, konieczne jest posiadanie zdrowych zębów oraz usunięcie kamienia nazębnego. Jeśli na zębach pacjenta znajduje się osad bądź kamień nazębny, lekarz ortodonta najpierw dokładnie go wyczyści.

Zdjęcia rentgenowskie

By móc założyć aparat ortodontyczny, konieczne jest wykonanie co najmniej dwóch zdjęć rentgenowskich. Dzięki temu specjalista będzie mógł zdiagnozować trafnie wadę zgryzu. Specjalista będzie również pobierał wyciski górnych oraz dolnych zębów, a następnie przekaże je do laboratorium. To właśnie na ich podstawie technik stomatologiczny przygotuje indywidualne modele gipsowe zębów pacjentów. Są one również niezbędne do kompleksowego zaplanowania leczenia. Co więcej, jeśli będziemy mieć założony aparat ruchomy, model gipsowy będzie konieczny do zaprojektowania samego aparatu.

Każdy rzetelny specjalista poprosi nas o to, żeby wykonać zdjęcia rentgenowskie zębów. To właśnie one - wraz z modelami - będą konieczne, by wykonać odpowiednie pomiary. Specjalistyczne oprogramowanie komputerowe pozwala na bardzo dokładne pobranie pomiarów. Jest ich bardzo dużo, dlatego ich rzetelność ma kluczowy wpływ na końcowy efekt.

Zaplanowanie działań

Plan ortodontyczny pokazuje szczegółowo, jakie działania będą kolejno wykonywane przez najbliższe miesiące. Dla specjalisty jest to bardzo ważne zadanie. Musi on dokładnie opracować kolejność poszczególnych etapów, która zapewni oczekiwane przez pacjenta rezultaty. To właśnie wtedy specjalista podejmuje także decyzję o usunięciu zębów, jeśli mamy do czynienia z dysproporcją pomiędzy łukami zębowymi.

Zdjęcia rentgenowskie pozwolą na przeprowadzenie właściwych pomiarów oraz analizę warunków zgryzowych. Są to zdjęcia pantomograficzne, czyli tzw. panoramy, oraz zdjęcia cefalometryczne, czyli cefalo. Zdjęcie panoramiczne pokazuje wszystkie zęby jednocześnie - także te, które nie są widoczne w jamie ustnej oraz tkanki kostne. Zdjęcie cefalometryczne przedstawia profil twarzy i czaszki. Są również widoczne tkanki miękkie - nos, policzki, usta.

Odpowiednie zdjęcia

Wykonanie wyżej wymienionych zdjęć podczas noszenia aparatu ortodontycznego pozwala także na precyzyjną ocenę postępów leczenia. Stomatolog może zweryfikować wcześniej podjęte decyzje, z kolei pacjent może na bieżąco śledzić, jak przemieszczają się jego zęby.

Plan leczenia to także uściślenie rodzaju wady zgryzu, zasugerowanie odpowiedniego aparatu, określenie jego rodzaju i ceny oraz zaprezentowanie kolejnych kroków. Pacjent dzięki temu wie, jak długo będzie trwać cały proces i z jakimi wiąże się on kosztami. Plan powinien obejmować także cenę wizyt kontrolnych, koszt zdjęcia aparatu czy cenę aparatu retencyjnego.

Założenie aparatu

Po szczegółowo przeprowadzonej diagnostyce, ortodonta podejmuje decyzję dotyczącą wyboru najlepszego rodzaju aparatu. Oczywiście wszystko odbywa się podczas konsultacji z pacjentem. Do wyboru są aparaty tradycyjne, samoligaturujący, nakładkowe. Różnią się długością trwania leczenia, rodzajem materiału, z jakiego zostały wykonane, komfortem noszenia, interwałem pomiędzy wizytami oraz oczywiście ceną.

Pacjent otrzymuje także wybór, czy chce nosić aparat stały metalowy czy kosmetyczne. W przypadku tych drugich, zamki wykonane są z białego materiału - aparaty porcelanowe lub kompozytowe - bądź z przezroczystego - aparaty kryształowe. Są one praktycznie niewidoczne po naklejeniu na zęby

 

Aparat a cena

Kosmetyczne aparaty stałe są droższe niż metalowe. Dlatego często pacjenci decydują się na pośrednie rozwiązanie, czyli zastosowanie aparatu łączonego. Specjalista nakleja zamki kosmetyczne tylko na widoczne zęby - przeważnie zęby górne od trójki do trójki - natomiast na pozostałe naklejane są tańsze zamki metalowe. Cały proces naklejania trwa około godziny i jest całkowicie bezbolesny.

Aparat stały nakleja się w większości przypadków. I przeważnie stosuje się je na oba łuki zębowe. Zdarza się czasami, że aparaty te nie są naklejane jednocześnie. Termin może się różnić nawet o kilka miesięcy. Przeważnie ma to miejsce ze względu na to, że jeden z łuków zębowych wymaga odpowiedniego przygotowania. W momencie, gdy osiągnie się pożądany stan pierwszego łuku, naklejany jest drugi aparat.

Higiena jamy ustnej

Lekarz ortodonta powinien także udzielić wszelkich wskazówek dotyczących higieny jamy ustnej podczas noszenia aparatu stałego. Ważna jest także odpowiednia dieta. Osoby, które rozpoczynają leczenie mogą napotkać kilka problemów. Stomatolog powinien zwrócić na nie uwagę.

Często jest to podrażnienie tkanek miękkich jamy ustnej. Przeważnie pojawiają się w postaci ran lub odleżyn. Pomocny będzie specjalny wosk stomatologiczny, który stosuje się na drażniące zamki lub elementy pierścieni. Podrażnienia są całkowicie normalne dla okresu leczenia, dlatego nie powinny być niczym niepokojącym. Ustępują już w pierwszych tygodniach.

Aparaty ruchome

Aparaty ruchome, czyli takie, które nie są mocowane na stałe, wymagają odpowiedniego przygotowania w laboratorium ortodontycznym. Jeśli chodzi o aparaty ruchome, można wybrać tradycyjne metalowe bądź przezroczyste nakładki.

Gdy aparat dotrze z laboratorium, Specjalista umieszcza aparat w jamie ustnej. Jego wykonanie oraz idealne dopasowanie uruchomi elementy aktywne, czyli śruby czy klamry. Specjalista powinien także powiedzieć, ile godzin w ciągu doby powinniśmy nosić aparat.

Bardzo częstym zaleceniem jest także to, żeby pacjent dokonywał samodzielnej regulacji w terminach wskazanych przez ortodontę. Na zakończenie pacjent otrzymuje także wskazówki odnoszące się do higieny jamy ustnej oraz samego stosowania aparatu ruchomego.

Wizyty kontrolne

Jeśli zdecydujemy się na tradycyjny stały aparat ortodontyczny, wizyty będą się odbywały co ok. 4-6 tygodni. Aparaty samoligaturujące wymagają rzadszych wizyt - raz na dwa miesiące. Z każdą kolejną wizytą, specjalista uaktywnia łuki oraz pozostałe elementy. Wizyty mogą również obejmować zastosowanie sprężynek, wyciągów, łańcuszków czy gumek, czyli wszystko, co jest potrzebne do prawidłowego leczenia.

Jeśli w trakcie leczenia pacjenta wystąpi konieczność dłuższego wyjazdu lub pojawi się inne leczenie, jest możliwość wydłużenia okresu pomiędzy wizytami kontrolnymi. Należy jednak pamiętać, by uprzedzić o tym ortodontę na wcześniejszej wizycie, by mógł zmodyfikować plan leczenia.

Aparaty ruchome a częstotliwość wizyt

W przypadku, gdy wybierzemy aparat ruchomy, wizyty kontrolne będą mieć na celu aktywowanie elementów oraz kontrolę postępów leczenia - w przypadku aparatów metalowych.

Wizyty mogą obejmować również dopasowanie oraz przygotowywanie kolejnych nakładek, jeśli specjalista dobierze dla nas aparaty nakładkowe. W przypadku stosowania alignerów Invisalign, wizyty są konieczne raz na kilka miesięcy.

Usunięcie aparatu

Jeśli osiągniemy zaplanowany efekt, czyli kontakty zgryzowe będą odpowiednie - podobnie, jak ustawienie zębów, możemy zdjąć aparat ortodontyczny i pomyślnie zakończyć prostowanie uzębienia. Wizyta w celu ściągnięcia aparatu stałego trwa kilkanaście minut. Polega na usunięciu zamków ortodontycznych i pozostałego kleju. Proces może być lekko niekomfortowy ze względu na wibracje podczas usuwania kleju i zamków. Jest to jednak bezpieczne dla zębów.

Zalecaną praktyką jest wykonanie bardzo dokładnego przeglądu stomatologicznego. Wtedy możemy powiedzieć, czy zabiegi przebiegły w stu procentach. Dentysta analizuje stan zębów, na których był mocowany aparat. Polecane jest także wykonanie zabiegów profilaktycznych - piaskowanie, lakierowanie, skaling.

Jeśli nosimy ruchomy aparat ortodontyczny, po prostu zaprzestajemy jego noszenia. Jednak może to nastąpić dopiero po konsultacji ze specjalistą - nie robimy tego na własną rękę.

Utrwalanie efektów

Leczenie ortodontyczne to nie wszystko. Istotne jest również utrwalanie efektów, czyli retencja. Pacjenci - niestety - często lekceważą ten etap. Jak podkreślają ortodonci, jest to najważniejszy, a zarazem najdłuższy proces z całego leczenia. Nawet wyprostowane zęby po zdjęciu aparatu, mają tendencję do powrotu do poprzedniego stanu. Mogą przesuwać się one w niekorzystny układ, dlatego konieczna jest retencja - wtedy kolejne etapy mają sens.

Czym jest retencja?

Retencja może być stała lub ruchoma - podobnie jak aparaty ortodontyczne. W przypadku retencji stałej, pacjent otrzymuje retainer, czyli metalowy drucik, który będzie przyklejony od wewnętrznej części zębów. Jest on niewidoczny, nie musimy go wyjmować i zakładać. Wadą może być jednak utrudniona higiena oraz tendencja do narastania kamienia nazębnego.

Jeśli zdecydujemy się na retencję ruchomą, otrzymamy płytkę retencyjną. Płytka ta przypomina wyglądem aparat ruchomy. Jej celem jest utrzymanie zębów w pozycji osiągniętej po leczeniu. Umożliwia skuteczniejszą higienę jamy ustnej, jednak jest widoczna.

Pozycjoner

Przykładem ruchomej retencji jest także pozycjoner. Przypomina on nieco nakładki do wybielania zębów. Ta przezroczysta nakładka jest indywidualnie dopasowana do pacjenta.

Jeśli chodzi o wady i zalety, można go porównać do płytki retencyjnej. Jednak pozycjoner wiąże się z większym komfortem. Nie posiada części podjęzykowej i podniebiennej.

Od czego zależy okres retencji?

By utrzymać efekty leczenia, retencja jest konieczna. Jej okres zależy od wieku pacjenta, stanu wyjściowego jego zębów, stabilności efektu czy radykalności przemieszczeń.

Przyjmuje się jednak, że czas retencji powinien być co najmniej dwukrotnie dłuższy niż czas samego leczenia. Przykładowo, jeśli czas leczenia potrwa 12 miesięcy, utrwalanie efektów musi trwać minimum 24 miesiące. Ważne, że retencja staje się z biegiem czasu coraz mniej uciążliwa.

Zadowalające efekty

Jak widać, czas leczenia, rodzaj aparatu, cały przebieg i częstotliwość wizyt kontrolnych to bardzo indywidualna kwestia. Efekty są jednak spektakularne, dlatego warto zdecydować się na cały proces.

Niezależnie od rodzaju retencji, pamiętajmy o wizytach kontrolnych u swojego specjalisty. Nie muszą być one tak częste, jak podczas noszenia aparatu. Wystarczy pojawić się w gabinecie raz na kilka miesięcy.

 

 

2019-02-19