Czy osobowość i charakter mają jakieś swoje sztywne ramy, w których można nas poumieszczać, obserwując nasze zachowanie? Jeszcze w wieku XIX  dzięki Zygmuntowi Freudowi i jego uczniom wyodrębniono i zdefiniowano pojęcie osobowości, jako jedno z podstawowych pojęć psychologicznych definiujących człowieka.

Osobowość w pewnej swojej części jest tym, co reprezentuje nas i co zamierzamy pokazać o sobie innym ludziom. Osobowość w dużej mierze powstaje w trakcie kontaktów z osobami z naszego najbliższego otoczenia. Wpływ na osobowość ma również charakter człowieka.

Już w starożytnej Grecji, Hipokrates, lekarz i filozof uzależnił zdrowie i zachowanie człowieka od czterech płynów w organizmie. Były to według Hipokratesa: krew, flegma, żółć czarna oraz żółć żółta. Na podstawie tej typologii Galen, uznał, że przewaga któregoś z płynów w ciele człowieka nadaje określone cechy charakteryzujące daną osobowości: sangwinik (sanguis krew), choleryk (chole żółć), melancholik (mélanos czarny / chole – żółć), flegmatyk (phlegma flegma).

Typologii temperament stworzona przez Hipokratesa posłużyła również do podziału osobowości dokonanej przez fizjologa, Iwana Pietrowicza Pawłowa na podstawie osobniczego rozwoju układu nerwowego: melancholik: słaby, kolejny sangwinik: silny zrównoważony ruchliwy, następny jest flegmatyk: silny zrównoważony bezwładny oraz ostatni, choleryk: silny niezrównoważony.

Carl Gustav Jung uznał, że ludzie są dużo bardziej skomplikowani. Określił więc osobowość człowieka jako wypadkową postawy ekstrawertycznej lub introwertycznej, sposobu gromadzenia informacji (poznanie lub intuicja) oraz sposobu podejmowania decyzji (myślenie lub odczuwanie).

Krótko po tym odkryciu, Katharine Cook Briggs wraz z córką Isabel Briggs Myers rozszerzyły teorię Carla Gustava Junga o funkcję zmiennych: osądzania lub obserwacji, wyodrębniając w ten sposób szesnaście typów osobowości.

Wiele lat po śmierci Junga, naukowcy John M. Oldham oraz Lois B. Morris zaproponowali dotąd nie istniejącą systematykę typów osobowości, oparta na klasyfikacji zaburzeń osobowości. Oldham i Morris wyodrębnili w ten sposób czternaście typów osobowości.

Z kolei amerykański psychiatra i psychoterapeuta, twórca analizy bioenergetycznej, Alexander Lowen, wyróżnił pięć typów charakteru człowieka: Sztywna struktura charakteru, Schizoidalna struktura charakteru, Oralna struktura charakteru, Psychopatyczna struktura charakteru, Masochistyczna struktura charakteru.

Rosyjski naukowiec, Anatolij Georgijewitsch Iwanow-Smolenski wyróżnił typy temperamentu według czterech dziedzin wyższej czynności nerwowej, charakteryzującej człowieka: ruchliwy, powolny, pobudliwy oraz hamulcowy.

Raymond B. Cattell uznał, że osobowość wiąże się z zewnętrznym i wewnętrznym zachowaniem człowieka. Według niego osobowość stanowi bardzo złożoną strukturę różniących na cech, które Cattell pogrupował na cechy: jedyne, wspólne (i powierzchniowe), źródłowe (i konstytucjonalne) oraz środowiskowe, takie jak stany i role.

Oczywiście, powyższe przykłady nie wyczerpują tematu! Udowadniają jednak, że osobowość i charakter to cechy tak niezwykłe i skomplikowane, że można je próbować klasyfikować na najróżniejsze sposoby.

2018-08-28