Wzmianki o nagłym kłopocie z mówieniem znajdują się w starożytnym egipskim papirusie. Pojawia się tam opowieść o osobniku, u którego przez nieszczęśliwy uraz głowy nastąpiło poważne uszkodzenie płatów skroniowych mózgu, a następstwem wypadku okazała się afazja.

Afazję najczęściej rozumiemy jako zaburzenie mechanizmów, które są odpowiedzialne za czynności mowy u osób mających już opanowaną czynność mówienia. Afazja to jednak w terminologii medycznej cała grupa charakterystycznych objawów wywołanych częściowym lub całkowitym uszkodzeniem ośrodkowego układu nerwowego. Następuje to na ogół poprzez uraz czaszkowo-mózgowego, proces ekspandowany czy też udar mózgu.

Wyróżniamy różne typy afazji o bardzo różnym stopniu utraty umiejętności wypowiadania się, rozumienia. W lekkiej odmianie zaburzenia mowa spontaniczna bywa nie całkiem sprawna, w poważnej do rozmówcy dociera tylko mamrotanie osoby chorej. Klasyfikacja tego zaburzenia według Weisenburga i McBride prezentuje jego główne rodzaje, czyli:

• afazja głównie impresyjna, czuciowa, sensoryczna – chociaż można przy niej mówić, to nie da się zrozumieć wypowiedzi innych osób;
• afazja głównie ekspresyjna, ruchowa, motoryczna – traci się zdolność mówienia, chory chciałby coś powiedzieć, ale mu się nie udaje;
• afazja amnestyczna, nominalna, nominacyjna, anomia.
  
• afazja całkowita, totalna, globalna;
  
• afazja mieszana, czuciowo-ruchowa;

Afazja jest problemem głownie osób w starszym, rzadziej w średnim wieku. Choroba może jednak pojawić się w każdym momencie życia człowieka.

Osoba cierpiąca na afazję odczuwa problemy podczas wysławiania się, ale też ma kłopot ze zrozumieniem słów, które kieruje do niej ktoś. Zaburzenie dotyczy nie tylko składni wypowiedzi, poprawnej gramatyki i ograniczonego zasobu słów, czasami chory wypowiada słowa bardzo niewyraźnie, niezrozumiale dla otoczenia.

Z chorobą wiążą się też trudności ze słowem czytanym i słowem pisanym. Niezwykle trudne staje się wykonywanie prostych czynności, typu liczenie, zapamiętywanie prostych rzeczy typu adres, a w środowisku społecznym dostosowanie się do czyjejś prośby lub wykonanie polecenia.

Z afazją wiąże się pojawienie problemów emocjonalnych, ponadto chorzy nie potrafią w pewnych sytuacjach powstrzymać swoich reakcji.

Gdyby nie język mówiony, nie byłoby ludzkich cywilizacji. Jest bardzo ważnym narzędziem dla komunikacji pomiędzy ludźmi. Jeśli więc ktoś nagle zaczyna odczuwać trudności podczas wypowiadania się, to zostanie ten fakt dość szybko zauważony. Oczywiście, musimy pamiętać ze chwilowe kłopoty z mówieniem, m.in. spowodowane stresem mogą się przydarzyć każdemu i nie muszą zapowiadać afazji, jako zagrażającego nam zaburzenia.

Dużo trudniej jest dostrzec afazję u małych dzieci, co przewrażliwia reakcje rodziców, którzy podejrzewają to zaburzenie u swojego potomka, ze względu na skomplikowany w czasie proces przyswajania przez niego zasobów językowych. Afazja dziecięca następuje, gdy trzyletnie dziecko nie robi żadnych postępów w nauce i praktyce mowy, lub też gdy nie ma pojęcia, co do niego się mówi lub rozumie słowa, które słyszy, ale nie potrafi na nie odpowiedzieć. Pamiętajmy jednak, że nawet te objawy wcale nie muszą świadczyć o afazji u dziecka.

Terapia afazji nie zapewnia na ogół całkowitego powrotu sprawności we władaniu językiem. Specjalistą, który pomaga osobom przy tym zaburzeniu jest logopeda. Na pewno leczenie wymaga od chorych dużego zaangażowania i cierpliwości.

2019-03-29